Het is tijd om na te denken over een alternatief voor Metro 3. Een alternatief dat de capaciteit van het openbaar vervoer zowel in het stadscentrum als in Schaarbeek en Evere verhoogt en tegelijk het comfort van de gebruikers garandeert.

Download de brochure.

De voordelen van Premetro+ ten opzichte van Metro 3

Premetro+ is een realistisch alternatief voor Metro 3 waarvoor men geen zware infrastructuur hoeft aan te leggen. Het bestaat uit twee reeksen maatregelen: de eerste reeks is gericht op het stadscentrum en de tweede op Schaarbeek en Evere.

Mobiliteit: rechtstreekse en frequentere lijnen naar het centrum en betere verbindingen naar het noordoosten

Door drie lijnen naast elkaar te laten bestaan in de NZA-tunnel biedt Premetro+ veel gebruikers een rechtstreekse verbinding met het stadscentrum, of ze nu uit Evere, Schaarbeek, Neder-over-Heembeek, Vorst of Ukkel komen.

De invoering van Metro 3, en a fortiori een ‘halve metro’ tussen Albert en het Noordstation, zouden daarentegen nieuwe overstappen creëren. Ten slotte bieden de drie lijnen in de tunnel een hogere frequentie (één tram om de twee minuten) dan de metro zou bieden (één om de drie minuten).

De exploitatie van lijn 55 met grotere trams en de aanleg van een nieuwe lijn op de Haachtsesteenweg zullen de toegankelijkheid van het openbaar vervoer in Schaarbeek en Evere verbeteren en het comfort voor de reizigers verhogen.

De Metro 3 met zijn zeven stations zou integendeel de toegankelijkheid aanzienlijk verminderen in vergelijking met tram 55 met zijn veertien haltes.

Deadlines: snelle uitvoering

De belangrijkste maatregelen van Premetro+ kunnen snel worden uitgevoerd. Als we de secundaire maatregelen meerekenen (de vernieuwing van de trams 51/82 en de aanleg van een nieuwe lijn op de Haachtsesteenweg), dan zou ons voorstel in 2030 volledig operationeel kunnen zijn. Dat komt ongeveer overeen met de aangekondigde ingebruikname van de ‘halve metro’ Albert-Noordstation. En dat terwijl de verlenging van de metro naar Bordet niet klaar zal zijn voor 2034 of zelfs 2038. Toen het project werd aangekondigd, werd 2020 nog genoemd als datum.

Ligne du temps

Budget: veel lagere kosten

Premetro+ vergt veel lagere investeringen dan Metro 3. De geraamde kosten van Metro 3 zijn bijna vervijfvoudigd sinds de aankondiging van het project in 2009. Zelfs als je bij deze investeringen de opofferingskosten optelt die gepaard gaan met het afzien van de ‘metro-isering’ van de NZA-tunnel, zou Premetro+ een besparing van 88% betekenen ten opzichte van de aangekondigde kosten van Metro 3.

Budget

Conclusie: Premetro+, een alternatief voor Metro 3 en ... voor de halve metrolijn Albert-Noord

Ons voorstel is opgesteld als een pragmatisch alternatief voor Metro 3, maar het vermijdt ook een even problematisch scenario: de aanleg van een halve metro tussen Albert en het Noordstation. Omdat de uitgaven voor dit traject al gedaan zijn en de kosten van de tunnel naar Bordet astronomisch hoog zijn, zou de volgende regering geneigd kunnen zijn om zich te beperken tot het "/metro-iseren" van de tunnel voor Premetro+.

Hoewel een dergelijke beslissing de regering in staat zou stellen om (te veel) gezichtsverlies te voorkomen, zou het niettemin een nadelig scenario zijn voor het netwerk en dus voor de gebruikers. Een halve metro in dienst stellen tussen Albert en het Noordstation zou het netwerk en de aantrekkelijkheid ervan duidelijk verslechteren.

Enerzijds zou een halve metro nieuwe overstappen creëren voor veel gebruikers :

  • Tram 4 zou beperkt worden tot Albert. Daardoor moeten reizigers die vanuit het zuiden komen, overstappen om het Zuidstation, het stadscentrum en het Noordstation te bereiken.
  • Tram 3, die tram 10 moet worden (met een routewijziging ten noorden van Van Praet), zou beperkt worden tot Rogier. Een reiziger die vanuit het noorden naar Ukkel of Vorst wil, zou dus twee keer moeten overstappen.
  • Tram 55 zou beperkt worden tot het Noordstation. Daardoor zouden gebruikers van die lijn hun rechtstreekse verbinding met Rogier verliezen, waar ze kunnen overstappen op het metronetwerk (in dit geval lijnen 2 en 6).

Anderzijds zouden een halve metro tussen Albert en het Noordstation een vermindering van de frequentie betekenen : in de spits zou er 3,25 minuten zitten tussen twee metro's, tegenover 2,5 minuten tussen twee trams vandaag. Naast de verslechtering van het openbaar vervoer, mag ook niet vergeten worden dat het bouwen van een halve metro alleen al voor de tunnel onder het Zuidpaleis 400 miljoen euro zou kosten, om nog maar te zwijgen van de sociale- en erfgoedkosten voor het slopen en herbouwen ervan. [Lees meer]« Démolir 15.000m d’équipements pour 120m de tunnel, retour sur la « nécessaire » démolition du Palais du Midi ».

Ten slotte zou de exploitatie van een halve metro volgens de MIVB ”op lange termijn niet levensvatbaar zijn”1. De exploitatie van deze ingekorte lijn zou namelijk opslagproblemen opleveren aangezien de stelplaats zich aan het einde van de lijn (Bordet) bevindt. Met andere woorden, de MIVB stelt dat fase 1 van het project alleen relevant is als fase 2 wordt voltooid. Opnieuw voedt de opdeling van het project in verschillende fasen een logica van voldongen feiten die kenmerkend is voor de geschiedenis van Metro 32.

Omdat de twee fases van Metro 3 onderling afhankelijk zijn en de tweede fase (de verlenging naar Bordet) waarschijnlijk niet gebouwd zal worden, is het meer dan ooit noodzakelijk om het project in zijn geheel te bekijken en deze logica van voldongen feiten om te keren. Als de verlenging naar Bordet, die nu meer dan onzeker is, een voorwaarde is voor de exploitatie op lange termijn van het traject Albert-Noordstation, zou de meest elementaire vooruitziende blik ertoe moeten leiden dat het project helemaal wordt opgegeven. Op korte termijn betekent dit dat er een einde moet komen aan de werken die momenteel aan de gang zijn in het Albertstation, wat de facto zou betekenen dat er een halve metro in dienst wordt gesteld, wat, zoals we al zeiden, zou leiden tot een nefaste reorganisatie van het MIVB-net.

We zijn ons er terdege van bewust dat het opgeven van Metro 3 in zijn geheel opofferingskosten met zich mee brengt. Dit gezegd zijnde, zou de implementatie van Premetro+ nog steeds minder kosten dan de bouw van een halve metro Albert-Noord en nog minder als je bij de kosten van de halve metro de kosten optelt voor de heropbouw van het Zuidpaleis die ten laste komen van de Stad Brussel.

Gezien de totale ineenstorting van Metro 3, is Premetro+ een realistisch en ambitieus alternatief. Een alternatief dat de diensten naar het centrum en het noordoosten verbetert met rechtstreekse lijnen. Een alternatief dat de benodigde capaciteit tijdens de spitsuren kan opvangen en de Brusselaars een aantrekkelijk netwerk biedt voor al hun verplaatsingen.


  1. L’Écho, « Métro 3: une demi-ligne Albert-Nord pas viable à long terme, selon le CEO de la STIB » ; 30/05/23 

  2. De voormalige staatssecretaris voor Stedenbouw verklaarde en aanvaardde de logica van het voldongen feit toen hij het had over het project Toots Thielemans/Zuidpaleis: “We besloten om alles onomkeerbaar te maken. We hebben het geld gereserveerd, de contracten getekend, de vergunningen afgeleverd (...). En om te voorkomen dat de tegenstanders van de metro de hele zaak zouden blokkeren - want dat is typisch Brussel: je wilt iets en het duurt twintig jaar om het uit te voeren - wilde ik dat het doorging (...) en we zorgden ervoor dat het onomkeerbaar was.” Bron: de documentaire Stalingrad, avec ou sans nous? geproduceerd door het Centre Vidéo de Bruxelles, https://www.youtube.com/watch?v=GeFpQXBifsI